EHL-İ KİTAP KRİTİĞİ'NE GİRİŞ

A-

1-Tewrat (İbrâhim ve Mûsa'nın Sahifeleri)-Torah

Qur'an, Mekke'nin Erken Dönem Wahiyleri'nde İbrâhim ve Musa'nın Sahifeleri'ne atıfta bulunur. Sonraki Dönemler'de Nâzil olan Wahyler'de ise Musa'ya Tewrat'ı (Kitab, Furqan, Zikr'i) verildiği söylenir. MÖ. 5.yy.dan sonra bugünkü şeklini aldığına inanılan Yahudi Kutsal Kitapları'nın ilk beşi 'Musa'nın Kitabı' olarak anılıyor ve Tora diye adlandırılıyor. Yani Şeriat. Aslında 5.Kitab'ın İsmi'nden de anlaşıldığı gibi bu Metin ilk dördünde anlatılan Öğretileri özetleyen bir Geç Dönem derlemesi'dir. Qur'an'ın bahsettiği İbrâhim'in Suhufu'nu da Tekwin'in İlk Babları'nda bulmak mümkün. Yahudiler'den Samiriyye Fırqası bu 5 Kitab dışındakilere Kutsal Nazarı ile bakmazlar.

Musa'nın Orjinal Wahyi'nin İbranî Dili'nde olduğu biliniyor. Tarihsel Süreç içerisinde Yahudiler'in Konuşma Dili Filistin Bölgesi'nde Aqraba bir Diyalaktik olan Aramice'ye kaydı. Dolayısı ile Sözlü Anlatılar ve Kutsal Yazılar da Aramileşti. Ama bu Geç Dönem İbranicesi Aramice diye anılıyordu. Grek Egemenliği Dönemi'nde Kutsal Yazılar Grekçe'ye çevrildi. Katolikler tarafından da Latince'ye.

2- Yahudi Tarih Kitapları (Esâtir/Esfar)

Qur'an'da anlatılan Yahudi Tarihi'nin Musa sonrası Dönemi'ni bu Kitaplar'da buluyoruz. Peygamberleri de. Kimileri bildik Peygamber Adları'nı taşıyan Kitaplar'dır. Yunus, Eyyub gibi. Süleyman'ın Meselleri, D'awud'un Mezburları gibi. İlk 5 Kitab'a ilawe olarak bu Bölüm'de 34 Kitap yer alır. Bazı Yahudi ve Hristiyan Fırqalar'da bu Sayı biraz daha fazladır.

3- Yahudi Dinî Kitapları (Zubur-i Ewwelin)

4- Benî İsrail Nebileri

5- Qur'an'da Yahudi Tarih Eleştirisi

Fatiha Suresi'nin 7.Ayeti'nde 'ed-Daallin' olarak anılan 'En'am verilenlerin Yolu' dışına çıkmış bir Topluluk olarak Qur'an, Yahudi Tarihi'ni bir Tarihsel, Toplumsal Kesit olarak ele alarak Tahlil eder. Peygamberler'i ardından Kitablar'ı nasıl Tahrib ettiklerini, Peygamberleri'ni Haqsız yere qatledişleri'ni hikaye eder.

B-

1- Mesih İnancı

Yahudi Kitapları'nın en sonunda yer yalan Malaki bir Mesih İnancı'na atıfta bulunarak sonlanıyordu. Yahudiler 2.500 yıldır bu Mesih'in gelmesini bekliyorlar. 2000 sene önce Ya'qub'un Müjdelediği İsa'nın, Mesih Oluşu'nu qabul etmediler, Tewrat'ın Doğru Yorumu olan İncil'e kulak tıkadılar. Qur'an İsa'nın Mesihiyeti'ni Tasdiq eder, ve Mesihîler'in dikkatini O'nun Muştusu'na (Evangelium: İncil) çeker: Son Haberci Ahmed'e. Kristciler ise İncil'i Pavlos Öğretisi ile Tahrib ederek Muştu'yu 'Hamuru'ndan sakınılması gereken Pavlos'a yordular. Şimdi Allah'ın Sağı'nda oturduğuna inandıkları Mesih'in Dünya'nın Sonu'nda Qudüs'de Zuhuru'nu bekliyorlar.

2- İsa Siyerleri

İsa'nın Görevi'ni tamamlamasından sonraki onyıllar'da Pavlos'la Misyon Gezileri'ne katılan Lukas , Pavlos Öğretisi'ni tutan bir Siyer Qalem'e aldı. Matta'nın da Müstakil bir Çalışması vardı. Barnabas'ın Yoldaşı Markos ise daha Öz bir metin yazmıştı. MS. 1.yy.da derlenmiş olan Siyer Kitabları'na Sinoptik olarak adlandırılan bu üç Siyer'e, sonraları Yuhanna'nın Aykırı Anlatımı'nın da dahil edildiği görülmektedir. Barnabas Karşıtı Pavloscu Kiliseler, Markos'un Metni üzerinde oynamada bulundular.

Siyer ve Diğer Kutsal Yazılar'ın da bizlere Orjinal Dilleri'yle ulaşıp ulaşmadığı bugün dahi aydınlatılamamıştır. Bir çok Kilise bu Metinleri Lafzî Okuma Yanlısı'dır, bir çoğu ise Yazarlar'ın bir Esin'le beraber Serbest olarak Qalem'e aldıklarını düşünürler.

3-Lukas'ın Tarihi

Lukas'ın Siyeri dışında ilk Hristiyan Topluluğu'nun Hayat'ta kalma, Misyon'u Halqlar'a Ulaştırma Çabaları'na Tanıklık eden bir de Tarih Çalışması vardır. Bu Metin 4 Siyer'i Takib eden Mektuplar'dan önceki Bölüm'e, 5.Kitap olarak yerleştirilmiştir. ‚Rasullerin İşleri' olarak anılan bu Metin hem Siyerler'in, hem de Mektuplar'ın anlaşılmasında çok Önemli role sahiptir. Lukas'ın Petros-Markos Çizgisi'ne karşı ısrarla Pavlos'un Tarafı'nı tuttuğu bu Yazılar'da açıkça görülür.

4- Mektuplar

Pavlos'un yazdığı 13 Mektub'a Petrus'un 2 Mektubu ve diğer Mektuplar'ın da İlawe edilmesi ile 23 Kitab'a ulaşıldı. Buna dört Siyer Metni de eklenirse Yeni Ahit'in 27 Parça'dan oluştuğu görülür. Son Bölüm Yuhanna'nın Wahyi olup Eskalotik Düşsel Kehanetler'le doludur.

C-

1- Qur'an Öncesi Hristiyanlık

Gerek Erken Dönem Pavlos-Barbabas Ayrılığı, gerekse Romalılar'ın İlk İnanırlar'a uyguladığı Zulumler, Mü'minler'e Zorlu Yıllar yaşattı. İlk Konsiller'de Îlâhiyat'ın Temel Konuları üzerinde Şiddetli Tartışmalar Wuqu buldu. Arius gibi Tewhidciler ile Teslis Yanlıları İsa'nın Konumu üzerinde Sert Tartışmalar yürüttüler. Qur'an'ın kimi Ayetleri'nde İsa sonrası ilk Hristiyanlar'a atıfta bulunur. Hz.Rasul Necran Hristiyanları ile tartışır. Qur'an Meryem'e tapan Fırqaları şiddetle suçlar.

D-

1- Roma Kilisesi (Katoliklik)

Hawariler'den Petrus ile Tabii'nden Pavlos'un Roma'ya geldiği biliniyor. Roma'da kurulan Kutsal Teşkilat İsa'nın verdiği Kifas ( Kaya:Petrus) İsmi'ne atıfla Kutsal Örgütlenmesi'ni bugüne kadar sürdürdü. Bugün Yaşayan Hristiyanlık'ın en büyük Grubu'nu oluşturuyorlar.

2- Ortodoksi (Hristiyan Sünniliği)

Roma Kilisesi ile çıkan teolojik anlaşmazlıklar Konstantinopol Kilisesi'ni Müstakil bir örgütlenmeye itti. Doğu Kiliseleri'nin çoğu zaman içinde Ortodoksi içinde eridiler.

3-Mistisizm/Ruhaniyet (Kristçi Sufiyye)

Erken dönem Hristiyanları zahidce bir Hayat yaşamışlardı. Roma'nın Ünlü Stoa Felsefesi ile olan Temas, Hristiyanlık'ta Qur'an'ın ‚Ruhbanlık' olarak adlandırdığı bir Mistik Yaşam Tarzı oluşturdu. Bu Ortaçağ'da iki Büyük Tarikat örgütlenmesi şeklinde belirdi: Fransiskacılık, Dominikenlik..

4-Haçlı Seferleri

12.yy. boyunca kandırılmış Avrupa Halqları, Kiliseler tarafından Müslüman Ülkeler'i, Qudüs'ü yağmalamaya Dawet edildi. Utanç Verici Din Savaşları yürütüldü, Qatliamlar yapıldı, Kültürel Değerler imha edildi.

E-

1-Hristiyan Filozoflar

Beytu'l Hikme Çevirileri'nin doğurduğu Canlı Kültürel Ortam Endülüs üzerinden Avrupa'ya sirayet edince, kendi Kutsal Kitapları'nı ve Grek Felsefesi'ni ibnu Rüşd'in Öğretileri Doğrultusu'nda okuyan Hristiyan Felsefe Öğrencileri oluşmuştu. Kilise Uzun Yıllar bu Çevre'yi Zındıklık'la suçladı. Rönasans Dönemi'nde II.Kuşak Hristiyan Filozoflar yetiştiler.

Musa ibnu Meymun da Meşşai Okuyuşu'nu Yahudi Kutsal Kitapları'na uyarladı.

2-Protesto Hareketleri (Luther/Calvin Reformları)

16.yy Avrupa'sında Luther ve Calvin'le anılmaya başlayan Kilise İlkeleri'ni İncil Işığı'nda eleştiren Protestocu Ruhbanlar Kutsal Kitab'ın Anadiller'e çevrilmesi Hareketi'ni başlattılar. Kilise Geleneği'ne Köklü Eleştiriler getirdiler. Modern Avrupa Anlayışı'nın, Ekonomik Toplumsal Hayat'ın Oluşumu'nda bu Kuzey Kiliseleri'nin yadsınamaz Katkıları oldu.

F-

1-Amerikan Protestanlığı (Yahovalar/Mormonlar/Metodistler)

19. ve 20.yy. Amerikan Eyaletleri'nde Kıta'nın Tarihi ve Yeni Dünya İmajı'na Paralel bir dizi Yeni Tarikatlar oluştu. Müstakil Teşkilat Yapısı ve İncil Tefsirleri ile, Farqlı Çeviri Metinleri ile Avrupa Protestan Hareketi'nden koptular. Kısa süre'de Dünya Teşkilatlanması'nı tamamlayanlar oldu. Yehova Şahitleri bir çok Ülke'de resmen ayrı bir Din Statüsü ile tanınmayı başardı.

2-Siyasal Yahudilik (Siyonizm/Masonluk)

1897 Yılı ile anılmaya başlayan Siyonist Kongre üzerinden 106 Yıl geçti. İsrail, Kuruluşu'nun bu yıl 64.senesini kutlayacak. İnanç Kökenli olsa da olmasa da Politik Yahudilik bir Zengin Dünya İdeolojisi olarak Güç Dengeleri üzerinde İnkar edilemez bir Aktör haline geldi. Yan Örgütlenmeleri'ni tamamladı.

3-II. Vatikan Konsili (1962 Diyalogu)

Katolik Kilisesi'nin 1962 Konsili Kilise ilk Kez Müslümalar'ın 1400 Yıllık Diyalog Çağrısı'na Olumlu Karşılık verdi. Müslümanları Anti-Crist olarak suçlamaktan wazgeçerek 'Qadri Mutlaq Tanrı'ya giden Farqlı bir Yol' olarak tanımladı onları. Konsil Qararları diğer Misyoner Kiliselerce Sert Dil'le eleştirilirken, bir çok Müslüman Çevre tarafından da bir Taktiq olarak yorumlandı.

4-Arkeoloji'nin Süprizleri (Kumran Yazmaları)

II.Dünya Savaşı Sonrası'nda Ölü Deniz Bölgesi'nde bir Mağara'da ele geçirilen en Eski Kutsal Yazı Kolleksiyonları Yahudi, Hristiyan, Müslüman Çevreler'de çok değişik Tartışma ve Yorumlama Dönemleri'ni başlattı.

5-Müslüman Mesihciler (Ahmediye Cemaati: Qadıyaniler)

19.yy. Hint Alt Kıtası'nda Gulam Ahmed'in Ahir Zaman Hadisleri'ne yaptığı Farqlı Tefsir Çığırı ile duyuldu. Hareket Mesihci Hristiyan Ülkeleri'nde de teşkilatlanmasını quwetlendirdi.

G-

1-Qudüs'te Buluşma (Savaş ya da Cennet)

Qudus İbrâhimî Din'in hem Geçmişi hem Geleceği.. Geçmiş ve Geleceği Bugün de yaşıyoruz. Kitab Geleneğie'ne göre Cennet'in üzerinde kurulacağı Kent, Savaşlar'ın Merkezi oluyor. Sahih Geleneğin en Haqlı İdeolojik Mirascısı olan Müslüman'lar İsra Hatırası İlk Qıbleleri'nde buluşacakları Gün'ün Özlemi'ni duyuyorlar. Cennet ancak Silm'e çağıranların Tarihi'nde kurulmuştu, Yarın da Barış ancak onların Egemenliği altında gerçekleşebilecektir.